Wpływ sposobu odżywiania na odporność organizmu kobiet w ciąży

Właściwie zbilansowana dieta jest bardzo ważnym elementem warunkującym utrzymanie dobrego stanu zdrowia, wspiera bowiem odporność, może także wspomóc regenerację organizmu po chorobie. Optymalny sposób odżywiania jest szczególnie istotny w przypadku ciężarnych, ma bowiem duże znaczenie nie tylko dla prawidłowego przebiegu ciąży, ale także dla rozwoju dziecka. Dowiedz się, co jeść, aby wzmocnić odporność w ciąży.

Odporność organizmu a dieta

Wiele badań z rozmaitych dziedzin naukowych wskazuje na istnienie związku między żywieniem a stanem zdrowia i samopoczuciem ludzi. Dieta jest jednym z komponentów wpływających na funkcjonowanie układu odpornościowego, którego głównym zadaniem jest ochrona organizmu przed czynnikami chorobotwórczymi, takimi jak wirusy czy bakterie. W szczególności podkreśla się wpływ kwasów tłuszczowych, niektórych witamin, przede wszystkim D₃, oraz przeciwutleniaczy na odpowiedźimmunologiczną.

O odporność należy dbać w każdym momencie życia, jednak w tym wyjątkowym okresie, jakim jest ciąża, prawidłowa praca układu immunologicznego jest szczególnie istotna. Infekcje u ciężarnej mogą bowiem nie tylko stanowić dyskomfort dla przyszłej mamy, mogą także wpływać na rozwój dziecka. Najniebezpieczniejsze są zakażenia, do których dochodzi w I trymestrze ciąży, ponieważ w tym okresie mogą spowodować powstanie wad rozwojowych u płodu. Wysoka gorączka u kobiety może mieć działanie teratogenne. Dlatego też tak istotne jest, aby kobieta w ciąży oraz planująca dziecko wzmacniała swoją odporność, m.in. stosując zbilansowaną, zdrową dietę.

Odporność w ciąży – jak ją wzmacniać?

Przyszła mama, komponując swoje menu, powinna zwracać uwagę zarówno na ilość, jak i na jakość poszczególnych składników odżywczych, ponieważ zapotrzebowanie na witaminy i mikroelementy w ciąży znacząco wzrasta. Badania naukowe pokazują, że w diecie ciężarnych najczęściej brakuje wystarczających ilości kwasu foliowego, jodu, wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (głównie DHA) oraz witaminy D – część z nich ma duże znaczenie dla prawidłowej pracy układu immunologicznego. Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników zaleca ich suplementację wszystkim ciężarnym (warto wybierać preparaty zawierające wszystkie te składniki, takie jak suplement diety MamaDHA Premium+).

Najlepszym, naturalnym sposobem na wzmocnienie odporności u ciężarnych jest właściwa dieta. Jakie jest zapotrzebowanie na poszczególne składniki pokarmowe w ciąży?

• Białko – u kobiet w ciąży wzrasta zapotrzebowanie białko, jest ono bowiem podstawowym budulcem rozwijających się tkanek i narządów płodu – największe jest ono w ostatnich dziesięciu tygodniach ciąży. Zalecana ilość białka w diecie przyszłej mamy to 1,1-1,2 g/kg masy ciała/dzień. Warto widzieć, że proteiny są niezbędne do produkcji przeciwciał wydzielanych przez pobudzone do pracy limfocyty B, budują immunoglobuliny, białka ostrej fazy, komórki układu odpornościowego. Warto zadbać o różne jego źródła w posiłkach: nasiona roślin strączkowych (fasolę, groch, bób, soczewicę), ryby, mięso, jaja.

• Tłuszcze – w czasie ciąży zapotrzebowanie organizmu na nienasycone kwasy tłuszczowe wzrasta aż o 50%. Powinny one pokrywać 30% zapotrzebowania energetycznego, a co najmniej 4,5% z nich powinny stanowić nienasycone kwasy tłuszczowe. W ciąży szczególne znaczenie mają kwasy omega-3 (a wśród nich DHA).
• Węglowodany – są podstawowym źródłem energii, ich udział w diecie ciężarnej powinien wynosić około 45-55% zapotrzebowania kalorycznego. Głównym ich źródłem są produkty zbożowe, równie ważną rolę odgrywają jednak warzywa i owoce. To one dostarczają bowiem dużą ilość witamin i minerałów, największe znaczenie dla prawidłowej pracy układu odpornościowego mają: żelazo, selen, cynk, witaminy z grupy B, C, D, E.
• Płyny – w ciąży wzrasta także zapotrzebowanie organizmu na wodę, wynosi ono średnio 2–2,5 l, jest jednak uzależnione od wielu czynników, m.in. od masy ciała kobiety czy temperatury i wilgotności otoczenia.

Co jeść w ciąży, aby budować odporność?

• Produkty bogate w kwasy omega-3, są to przede wszystkim: tłuste ryby morskie, a także oleje lniany i rzepakowy, orzechy włoskie i siemię lniane.

• Żywność zawierającą żelazo (pierwiastek, który wchodzi w skład enzymów niezbędnych do procesów utleniania i właściwego funkcjonowania komórek układu immunologicznego), czyli m.in.: podroby (głównie wątróbkę), produkty zbożowe (najwięcej żelaza zawierają kasza jaglana oraz kasza gryczana), orzechy nerkowca, nasiona i ziarna, kakao.
• Produkty z dużą ilością selenu (pierwiastka, który ma właściwości antyoksydacyjne i pozytywnie wpływa na aktywność komórek układu odpornościowego), takie jak: orzechy brazylijskie, ryby, owoce morza, otręby pszenne, nasiona słonecznika, jaja kurze, mleko i jego przetwory, ciecierzyca, fasola.
• Naturalne źródła cynku (aktywuje on hormon stymulujący produkcję limfocytów T – tymulinę), np. sezam, zarodki pszenne, pestki dyni, warzywa kapustne i strączkowe, migdały, kakao.
• Naturalne probiotyki (wpływają one na liczebność i rozmieszczenie komórek odpornościowych oraz pobudzają mechanizmy odpornościowe) znajdujące się w: jogurcie naturalnym, kefirze, kiszonkach, kombuczy, miso. 

Niezwykle ważną witaminą w ciąży jest również witamina D. Jest to grupa steroidowych organicznych związków chemicznych rozpuszczalnych w tłuszczach. 

Bibliografia:

1. M. Makowska-Donajska, L. Hirnle, Suplementacja witamin i składników mineralnych podczas ciąży, „Ginekologia i Perinatologia Praktyczna” 2017, t. 2, nr 4, s. 166–172.
2. M. Muchacka, M. Kukla, Odżywianie kobiet w czasie ciąży, „Prace Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości z siedzibą w Wałbrzychu” 2017 t. 42, s. 61-74.
3. L. Kobielska, Kobieta w ciąży z infekcją wirusową, „Medical Tribune” 2016, nr 11.

Materiał zewnętrzny